جيب خالي، واردات عالي

محمدقلي يوسفي در ستون نگاه روزنامه «سرمايه» نوشت: با توجه به بحران مالي جهان و رکود اقتصادي پيش آمده، تقاضا براي نفت کاهش يافته و قيمت و درآمد نفت را براي ما کاهش داده است و از آنجا که ساختار اقتصاد ايران به نفت وابسته است و دچار بيماري هلندي شده، بايد همان گونه که در وفور درآمد نفت به واردات بي رويه در سه سال گذشته روي آورده‌ايم، در شرايط کاهش درآمد نفت نيز بلافاصله سياست‌هاي انقباضي و محدود کردن واردات را در دستور کار قرار دهيم. نمونه افزايش واردات در سال‌هاي اخير، رشد واردات خودروهاي لوکس خارجي و افزايش واردات ميوه است که در شش ماهه نخست سال جاري 135 ميليارد تومان ميوه و بيش از هفتصد ميليارد تومان خودرو وارد کشور شده است و اين دو قلم کالا به اضافه ديگر کالاها، نشان مي‌دهد درآمد نفتي متناسب با نيازهاي ضروري و اولويت‌هاي اصلي هزينه نمي‌شود. در سال‌هاي اخير، کارشناسان نسبت به بروز بيماري هلندي و کاهش واردات و رشد اقتصادي در اثر کاهش درآمد نفت هشدار داده بودند، اما در کوتاه مدت به علت وفور درآمد ارزي حاصل از نفت، کسي توجه به اين هشدارها نکرد، اما در بلندمدت، پيامدهاي خود را بر اقتصاد گذاشته است و ضمن آنکه بسياري از توليدات کشور تحت تأثير واردات بي رويه محدود شدند و لطمه خوردند، بازار داخلي مصرف زده شد و هم‌اكنون نيز براي آنکه بتوانيم با اين درآمد محدود ارزي خود را با شرايط تطبيق دهيم، بايد بلافاصله واردات را محدود کنيم. افزايش نرخ دلار و ارز در بازار داخلي نيز نشانه اين کمبود ارزي و فشار تقاضا براي واردات است. اما دولت بايد به اولويت‌ها توجه کند و اولويت‌هاي سرمايه‌گذاري و عمراني و تأمين زندگي مردم را در دستور کار قرار دهد. نمونه استفاده نامناسب از ذخاير حساب ذخيره ارزي نيز همين نکته را نشان مي‌دهد که حتي بخشي از اين وفور درآمد در حساب ذخيره ارزي ذخيره نشد تا در ماه‌هاي پيش روي در سال جاري از آن بهره ببريم. در حالي که اگر دولت به هشدارها و توصيه‌ها توجه مي‌کرد و اولويت‌ها را در دستور کار قرار مي‌داد و از راه سياست‌هاي انقباضي واردات و مخارج بودجه عمومي را کنترل مي‌کرد، مخارج ارزي کمتر از اين امکانپذير بود و هم کالاهاي غيرضروري و مصرف زدگي را شاهد نبوديم و هم توليدات داخلي، امکان حمايت بيشتري را مي‌يافت. در شرايط کنوني، چاره‌اي جز محدود کردن واردات کالاهاي غيرضروري نظير خودرو، ميوه و... در شرايط کمبود ارز و کاهش درآمد نفت نداريم، در غير اين صورت، دولت با کسري بودجه و ارز در پايان سال روبه‌رو خواهد شد.